BPPV Kristal Oynaması Tedavisi
BPPV Kristal Oynaması Nedir?
BPPV, açılımı “Benign Paroksismal Pozisyonel Vertigo” yani “iyi huylu, tekrar eden ve baş pozisyonuna bağlı olarak tetiklenen baş dönmesi” olan, halk arasında “Kristal Kayması/Oynaması” olarak bilinen bir çeşit vertigo türüdür. Diğer vertigo türlerine oranla tanısı ve tedavisi daha basittir ancak kimi zaman başka tür vertigolarla beraber de gelişebilir. .
İnsan vücudunun denge mekanizması kulakta bulunur. Bu denge mekanizmasının bir parçası da iç kulak kanalında bulunan kristallerdir. Bu kristallerin olması gereken bölgeden olmaması ve serbest halde bulunmasına BPPV Kristal Oynaması adı verilir. Bu durumda, hasta baş hareketlerine bağlı olarak tekrar eden bir denge problemi ve baş dönmesi yaşayacaktır. BPPV, kişiden kişiye farklı boyutlarda etki gösterse de, semptomları aşağı yukarı aynı olan, hasta hikayesine ek olarak gerekli tetkiklerle kolayca tespit edilebilen bir rahatsızlıktır.
Kristal oynaması sebepli yaşanan baş dönmeleri bir süre sonra geçebilir, ancak tekrar nüksetme veya kroniğe dönme ihtimali de vardır. Semptomlara yakalanan hastanın bir Kulak Burun Boğaz uzmanına görünmesi, uzman gözetiminde teşhis ve tedavi alması gerekmektedir. Kristal oynaması nispeten kolay teşhis ve tedavi edilen bir hastalık olsa da, yanı sıra başka vertigo türlerinin yaşanıp yaşanmadığı ve genel kulak sağlığı da mutlaka gözden geçirilmelidir.
BPPV Kristal Oynaması Semptomları Nelerdir?
BPPV hastaları genellikle çok uzun soluklu olmayan, anlık baş dönmelerinden şikayet eder. Özellikle belirli baş pozisyonlarına bağlı olarak gelişen bir tür vertigo (baş dönmesi) söz konusudur. Hasta yatakta yan dönerken, yukarı, arkaya veya aşağı bakarken, eğilirken ve yataktan kalkarken baş dönmesi tetiklenir.
Belirtilerin şiddeti kişiye göre değişmektedir. Kimi hastalarda yalnızca kısa süreli hafif baş dönmesi gözlemlenirken, kimilerinde mide rahatsızlıkla, mide bulantısı ve kusmaya ek olarak çok şiddetli bir baş dönmesi de görülür. Bazı hastaların denge kaybına bağlı olarak ayağa dahi kalkamadığı gözlemlenmiştir. Kusma hissi, bulanık görme gibi ek göstergeler de semptomlara dahil olabilir.
İç kulaktaki kristallerin yerinden oynaması problemi her yaştan insanda görülebildiği gibi, 65 yaş ve üzerinde çok daha yaygındır. Kadınlarda erkeklerden daha yaygın olduğu da bilinmektedir.
BPPV Kristal Oynaması Teşhisi Nasıl Konulur?
Yukarıda belirtilen semptomları kendisinde gözlemleyen hastaların mutlaka bir Kulak Burun Boğaz doktoruna görünüp gerekli tetkikler sonucunda tanı alması ve gerekirse tedaviye başlaması gerekmektedir. Çeşitli baş hareketlerine bağlı olarak gelişen bu rahatsızlığın tanısında da ek cihazlara ve tetkik sistemlerine gerek duymaksızın, hastanın hikayesinin dinlenmesi ve elle tedavi ile gerekli bulgulara ulaşılabilir.
BPPV tanısı çeşitli pozisyonel testlerin uygulanmasıyla konulabilir. Doktor, kontrollü bir şekilde hastanın belirli pozisyonları gerçekleştirmesini ister. Bu testlerden en yaygın olanı Dix Hall-Pike testidir. Hasta öncelikle bir sedyeye oturtulur, Başı sağa çevrilir ve ardından aynı pozisyonda kalacak şekilde hızla yatırılarak başı sedyeden biraz sarkıtılır. Hastanın baş pozisyonları bu şekilde değişirken doktor hastanın göz hareketlerini izlemektedir.
Çeşitli baş hareketleri sırasında hastanın göz hareketlerini de Frenzel Gözlüğü veya videonistagmografi ile gözlemleyen uzman, BPPV durumunda ortaya çıkan, nistagmus adı verilen belirli göz hareketlerin bulunup bulunmadığını gözlemler. Bu işlem uygulandıktan sonra doktor aynı işlemi tekrar tekrar uygulayabilmektedir. BPPV görülen kulağın olduğu tarafta baş hareketleriyle beraber nistagmus adı verilen sıçrayıcı göz hareketlerinin gözlemlenmesi beklenir.
BPPV Kristal Oynaması Nasıl Tedavi Edilir?
BPPV Kristal Oynaması rahatsızlığı oldukça sık rastlanan bir hastalık olmakla beraber, genellikle zamanla kendiliğinden geçer. Ancak ilerlemiş durumda BPPV’den söz edildiğinde doktor müdahalesi kaçınılmazdır. Bu hastalık için en sık kullanılan tedavi yöntemi, yerinden oynayan debrisleri (iç kulaktaki kristaller) doğru pozisyona getirmek üzere uygulanan repozisyon manevralarıdır. Hastalığın çeşitlerine göre farklı tipte manevralat tercih edilmektedir.
Arka yarım daire kanalında görülen rahatsızlık için çoğunlukla Epley Manevrası kullanılırken lateral (yan) daire kanalında mevcut olan BPPV için Barbekü Manevrası tercih edilir. Uygulanan bu manevralar genellikle tek seferde büyük oranda iyileşme sağlar, ancak kimi hastalarda rahatsızlık nüksedebilir. Bu durumda manevralar tekrarlanılarak kristaller tekrar yerine oturtulur. Çok nadir durumlarda tüm çabalara rağmen hastada bütün bir iyileşme görülmez. Bu durumda hastalıklı yarım daire kanalının ameliyatla kapatılması veya denge sinirinin kesilmesi ile kesin çözüme ulaşılabilmektedir.
